Solglytt 1909 : MODE - SYKJA

MODE - SYKJA
 

Lat ogso eg faa segja nokre ord til deg ”Solglytt”. Eg vil deg so hjarteleg vel paa same tid som eg og vil alle folk vel. So vil eg daa faa lov aa segja nokre ord gjennom deg til alle som vil høyra.

Mode-sykja er ein sjukdom – ser de godtfolk – ein sjukdom som set seg i heilen og arbeidar mot vetet. Vetet er ei stærk magt i verdi og sume vil paastaa at det er vetet som held samfundet ordna.

Likevel ruser mode-sykja seg til kamp mot denne stærke magti og det hender ofte denne sjukdomen slær vetet i kol. Sjukdomen kjem inn i hovudet gjennom augo og gjev strakst i kast med den ”sunde fornuft”. Den sunde fornufti er ei rot av vitet og fær herfraa si beste næring. Soframt den sunde fornufti vert sjuk tapar vetet mykje næring, og det har den verknad på menneskja at sjukdommen set seg yver heile kroppen.

Me hev ein doktor ein flink kar berre magen hans er i orden. Den mann heiter Dr. Pengepung eller Dr. Portomonæ. Og stend under indflydelse av overlæge Pengebok. So kjem daa mannen som hev fenge sjukdomen til Dr. Pengepung og vil faa hjelp til aa stille ”smærten”. Smærten stilnar for ei stund men arbeidar seg meir og meir inn og tilslut lyt Dr. Pengebok ut med sine gode raad, og desse raadi dei hjelper for ei stund, ja so lenge som Dr. Pengebok hev magen full av lækjemidlar.

Dei som er mest utsette for aa faa sjukdomen er gjentor. Dei gjeng altid med fletter og stas-kantar og baand og klaffar dinglar og slær so ein kunde klemra fingrarne soframt ein skulde prøva taka i dei. Dei tykjer sjølve dei er væne for den sunde fornufti er sjuk og ser ikkje ut gjennom augo.

Lat oss ta fornuften ”fangen” so vil me vel faa sjaa ei vænare kvinnebunad enn ein no ofte gjer baade i by og landsbygder.

Det praktiske maa ein bruka, men ikkje maa gjentorne sjaa ut som ein løvdott for ei vindfloge.

” E.”

Ortnevik Ungdomslag vart skipa i 1904, og lagsavisa Solglytt har eksistert sidan 1909.
Talrike skribentar og redaktørar har forma innhaldet i dei handskrivne bøkene.
Ironi eller djupt alvor – tolkar vi tekstane rett?