Jolekvelden heime
Heime venta me svært mykje paa joli. Eg hugsar endaa korleis me heldt paa aa rekna vikor og dagar, medan eg var liten, for me tykte dei var lange dessa desember-dagarne endaa saa stutte dei i røyndi er.
Daa me gutarne endeleg fekk drage til bekken med fiskeknippe som skulde bløytast til julekvelden, tykte me joli alt tok til, for me hadde no den visse voni at det ikkje var mange dagarne att til høgtidi - .
Det var so undarlegt no framfor alle dagarne.
Ein kjende seg so fri og lett i hugen. Kvifor nett no og ikkje paa ei onnor tid av aaret?
Jau, det var liksom det var mangslag i lufti etter den sola som for yver 1900 aar sidan kom. Han som kom til jordi for aa umskipa alt som menneskja sjølv hadde bygt upp og han sjølv verta hovedhyrnesteinen i dette store byggverket, som stend um alt anna ramlar.
Daa so jolaftan kom vart det mykje til styr og stell. Ja det var no heimefolki som fekk gjera det meste i husi daa. Det var vasking og strjuking, for alt skulde vera reint og velfjelga til høgtidi kom.
Eg fekk jamt den æra aa gaa i skogen etter joletre, eg. Lett og kipen som ein hare fór eg byksande burtyver snøen og krinsa og kroka millom fureleggjerne og lurde og luska etter den finaste ungfura.
Utpaa ettermiddagen hadde me det jamt ferdig inne i den reinvaska storstova.
Daa dagen dimdest og det tok til aa lakka mot kveld, sette me upp jolebandet og strakst var der tjukt med fuglar som pikka korn og skreik og var velnøgde.
Daa alt var væl fraaseg gjordt med arbeidet, kutla me gutungarne burt i eldhuset og skulde lauga oss .
Me skulde no altid faa vera fyre heimefolki me, maa veta.
Det gjorde sakta godt aa faa halvaorslorten av seg no. Krinsveipte i sengklede og berrføtte i tresko fór me klampande innatt i kammerset, der dei reine kledi laag.
Garden ligg eit stykke fraa kyrkja, so kyrkjeklokkorne naadde ikkje dit.
Vilde me hava ein smell maatte me jamnast gjera han sjølve.
Strakst me hadde fengje paa oss helgakledi rusla me burt i smia. Der stod den gamle dundrebyrsa som far hans farfar hadde bruki paa svensken ein gong i tidi, ladd med tvo skot.
Gamle byrsa var god og small gjorde det, so det braka upp i berget, liksom nissar og dvergar velta steinarne fraa dørarne sine og kom setjande ut.
Og me skunda oss innatt i stova for det var ikkje meir enn trygt ute no sidan nissar og jolebukkar og alt anna herk og pakk var sluppe laust - .
So gjekk med daa i kring det straalande joletreet heile syskenflokken og far og mor og song dei gamle kjende, kjende jolesongarne.
Slike stunder var fagre og dei lyfter hugen høgt yver all verdens herlegdom.
Naar huslyden gjeng kring joletreet og songen strøymer fraa dei glade hjarto, daa fyrrst kan ein kjenna den rette hugnad og ei høgtid i heimen.
Daa me hadde drive paa med dette ei stund fekk [me] gaa ut i kammerset og forsyna oss med rjomegraut, lefsa, krotakakor og mangt anna godt.
Medan me sat der, fortalde far oftast ein stub um jolegeiti og andre troll.
Daa kan det henda, me sette store auge me smaagutarne.
Eg totte det var tryggast aa halde i stakken hennar mor daa.
Ferdige derifraa gjekk me innatt i storstova og sette oss i kring joletreet og høyrde far las joleevangelja, desse gamle velkjende ordi som allstøtt er like nye og hev friskleik og brikjande gleda altid.
Glad og sæl gjekk eg i seng jolekvelden heime, og ikkje noko tykte eg vanta meg.
Men no daa eg stend ferdig til aa fara paa vidvank i verdi, er det ikkje fritt for att ei taara vil koma fram naar eg ei festleg stund minnast jolekvelden heime.
”Ja minnet dyrt hev ein altid att, eit fagert minne er og ein skatt”.
”S”
Ungdomslagsavisa Solglytt 1909 - side 1
Ortnevik Ungdomslag vart skipa i 1904, og lagsavisa Solglytt har eksistert sidan 1909.
Talrike skribentar og redaktørar har forma innhaldet i dei handskrivne bøkene.
Ironi eller djupt alvor – tolkar vi tekstene rett?