Ei sumarferd
Det leid ut paa sumaren og mykje høy var kome godt aa velberga i hus. Det hadde sagta vore ein strævsam bolk frametter, men no trengde ein ikkje driva so hardt paa, for ein rokk vinna groda i hus korso.
Gjentorne paa støylen hadde og funne dette ut og visste at no hadde gutarne ein stund til avlaats, so dei kunde sjaa innum døri til dei og.
So var det ein laurdagskveld Ola, granneguten kom byksande burt til meg med ein papermole i handi.
Daa han kom nærmare saag eg det var ein liten konvolutt, ein av desse smaa og smitne, som gjentorne plar bruka, naar dei vil stikka eit lognord til ein.
Forviten opna eg brevet og las og fann ut meiningi av dei finprikka bokstavar.
Dei stod bøygde og bljuge og torde liksom ikkje bera fram maalemne so med ein gong, men krinsa seg vart og vænt um tanken.
Men so fjerre gløgge var baade Ola og eg at me skjyna desse gjente-tankarne.
Det var meint til oss baae og difor sat me saman og tolka dei.
Gjentorne vilde halda ”grautleik” um sundagen, og daa maatte me gjesta dei. So paalag var det der stod i brevet. Dette tykte me sjølvsagt gildt um og budde oss til ferdi alt same kvelden, so me snøgt kunde koma avstad um morgonen.
Sundagen kom med sol paa klaar himmel og ei luft so skir og rein at ein knapt skulde set maken. Det var just ynskjever for Ola og meg og lenge varde det ikkje fyrr me tok paa vegen upp lidarne.
Vegen var ujamn og tung, men tanken paa gjentorne og den gode maten drog, so vegen fall heller lett no.
I ryggen vermde soli meir enn godt gjorde, so me og var glad til at me kom upp i den friske, svalande fjell lufti.
Snart var me komne so langt at me skimta sæterbudi og eit par kaate gjentor, som for aa smatt og smaug um noverne.
Daa me kom fram kom dei trippande mot oss, læande og dansande.
Me var sagta glupe og gilde som vilde vitja dei, let dei um, men tykte me drygde lenge.
No skulde me strakst inn i selet, for elles vilde grauten kolna, og det vilde ikkje verta skikk paa det som paa honom skulde vera.
Me fylgde i hælarne paa dei 2 gjentorne vaare, og snart sat me inn i eit lite vænt sel.
Der inne var alt fjelga og velstellt, og ein frisk ange av einen som laag sundhakka paa golvet fylte romet.
Midt paa golvet stod eit kvitduka bord med ei blomekrus og flagstang med flag i toppen.
I det vesle vindauga stod ein liten blom og bada seg i solsteiken.
Paa veggen kappast bilæte og granbar um plassen so det var snaudt ein saag nakne veggen stikka fram. I alle krær hekk hekla dukar og yver hylla ein stor væn ein.
Det var greidt aa sjaa at det var hendige fingrar som raadde her og hadde laga alt so form fint. Jamvel omnen stod glinsande og gløste i kraai si.
So kom gjenta mi skulde vera trippande fram til bordet med grautafatet.
Ho gjekk ferm og fjong og hadde eit godt lag med aa boygja seg vippande i knei.
Som ei dukka gjekk ho der og svinga seg paa golvet, og klædi sat fint og fast um henne; ein fann ikkje mykje av det flaksande og fjukande der, som bygjentorne dreg paa.
Ho var nasjonal baade i bunad og prat og smal um midja breid um bringa og hovudet sat godt og gløgt paa halsstubben.
Smilen laag lurande i munnvikerne, men kom ikkje fram i utide. Det fylgde høgtid med han naar han kom.
Naar heile det runde, reine andlit mylte av hugnad og dei blaa augo blenkte og dei kvite tenner synte seg, daa kunde det lysa upp i det allermyrkaste sinn og hjarta--.
Hi gjenta var og gjæv og hadde ein rak og rett vokster, men augo var ikkje so rolege og væne der, totte no eg daa.
Men Ola munde visst sjaa onnorleis enn eg for han tykte godt um gjenta si , han.
Daa maten var paa bordet boren, fekk me gjentorne til ”borddama” og so bar det til aa eta.
Aa! Slik ein god mat me smette i oss. Det var mat til aa verta galen av, og det fanst ikkje sparesmak av nokon ting.
Rikt og raust hadde dei saatt ut med sukker og alt det beste dei visste og me fekk paalegg um aa gjera æra paa retterne.
Etterpaa grauten fekk me potetkaka, hardingkaka og mykje anna godt aa bita i, so ein slapp sagta svelta paa den støylen.
Daa me vel var fraa bordet komne, tok me ein tripp burtyver dei mosegrodde vollar og fann oss myrbær. Men endaa so lokkande og lutande dei stod paa tuvorne sine, fann me ut at dei høvde liksom ikkje attpaa den gode maten.
Me fann oss difor ein lugum plass i læ av ein liten berghamar. Der sette me oss.
Eit storfellt utsyn hadde me derifraa.
Me saag utyver dalen med dei skogklædde lider og innetter fjellviddorne mot støylarne.
Soli heldt paa aa luta sitt andlet mot fjellrygjerne lengst i vest, og det bleike skinet leika i lynget attmed oss, og ein frisk gufs fraa dei kvervande snøfenner svala panna vaar og siklande bekkjer kom som sylvband skuflande ned etter bergsidorne.
Teken og tryllt sat me og saag paa alt dette væne med hadde ikring oss.
So vart me med gjentorne og hadde buskapen i hus.
Etterpaa fylgde me gjentorne ut paa Blom-fjellet.
Me skulde sjaa heimen i ”kveldsblaa ro” som dei ”poesifulle” gjentorne sa.
Derifraa saag me godt heimehusi.
Dei laag liksom i ein blomekrans og rundt ikring stod gran og bjørker og varna for vind.
Lenger nede slengde storelvi seg gjennom dalen kjælande um nes og holmar.
Det tok til aa dimmast der nede og fuglarne tok til aa syngja sin kveldsong, som ilag med gras og blomeangen steig upp til oss.
Daa sa eg at fagrare stad enn denne fann eg ikkje, um eg so for verdi rundt og heller ikkje fagrare gjentor - enn dei bygdi hadde født og fostra - .
Eg saag paa gjenta eg hadde ved sida og saag tanngaren lyfte seg og ein smil vart laga – ja soleis siglde sundagen fram som eit barneeventyr i Sumargull, og fyrst daa det leid langt paa nott for Ola og eg syngjande mot heimen.
RS
Bladstyrar: Rasmus Skaar
Ortnevik Ungdomslag vart skipa i 1904, og lagsavisa Solglytt har eksistert sidan 1909.
Talrike skribentar og redaktørar har forma innhaldet i dei handskrivne bøkene.
Ironi eller djupt alvor – tolkar vi tekstene rett?