Susanne P. Krabbe og gullringen

Kort om Krabbe-slekta

Peder Lauritsen Krabbe (f. 1596 i Surnadal) byrja som sokneprest i Aure i 1623. Far hans heitte Lauritz Krabbe (d. 1619). Peder fekk i alt 12 born, m.a. Lars Pedersen Krabbe (f. 1626, tok over som sokneprest etter faren) og Susanne Pedersdotter Krabbe (f. 1627). Det skal også nemnast at Peder i 1663 oppretta eit legat, der pengane skulle gå til dei fattige i soknet.

 Susanne P. Krabbe

Susanne P. Krabbe vart gift med Lars Bastiansen Stabell (levde ca. 1604-1669), som var borgarmeister i Trondheim. Alt låg til rette for eit godt liv reint materiellt. Men dette ekteskapet tok slutt etter ei tid, og Susanne kom fattig attende til Aure. Ho enda sine dagar i ei lita stove på husmannsplassen Skiphamna i Aursundet.

 Segna om gullringen

I folketradisjonen frå Aure vert Susanne framstilt som overlegen og fæl til å skryta, etter som ho var dotter til den rikaste mannen på Nordmøre. Dette har det etter kvart utvikla seg ei segn omkring, der det finst visse drag av historisk sanning. Ein av pionerane for segn-innsamling i Noreg, presten Andreas Faye, tok denne segna med i «Norske Folke-Sagn» i 1844. Faye har gjeve segna tittelen «Den overmodige Prestedatter», og her fylgjer teksten ordrett etter boka:

Paa Oure Prestegaard paa Nordmør boede for et
Par Aarhundreder siden en Prest, Hr. Laurits Krabbe,
som havde en Datter Susanne. Overmodig tog hun en
Dag sin Guldring af Fingeren og slængte den fra Bryg-
gen ud i Søen med de Ord: "Ligesaa umuligt som det er
for mig at faae Ringen igjen, saa umuligt er det og for
mig at blive fattig."

Nogle Dage derefter kom en af Gaardens Husmænd
med fersk Fisk til Prestegaarden, og i en af Fiskene blev
Ringen funden. Det onde Varsel gik ogsaa i Opfyldelse.
Susanne, som blev gift med en Borgermester i Thrond-
hjem, kom i sin Alderdom tilbage til Oure, og boede i
største Fattigdom paa Husmandspladsen Skibshavnen,
hvor hun ikke havde andet at leve af end Renterne af
en liden Capital, som hendes Bedstefader havde givet til
Sognets Fattige.

Hendes Bedstefader Peder, hendes Fader Laurits Og
Broder Peder Krabbe, gift med Biskop Krogs Søster Sid-
sel, vare Sogneprester til Oure næsten hele det 17de Aar-
hundrede.

 Om segnoppskrifta

Denne forteljinga er ei vandresegn av gamalt opphav, i faglitteraturen vert denne segntypen kalla «Polykratessagnet». Grunnen til dette er at historieskrivaren Herodot fortel ei liknande historie om den greske tyrannen Polykrates, som var herskar over øya Samos frå ca. år 540 til 520 f.Kr.

Noko ein legg merke til når det gjeld denne segnopppskrifta, er at informanten har blanda i hop personar i Krabbe-slekta. Det står at Susanne var dotter av Laurits Krabbe (men han var altså farfar hennar), og at Peder var bestefar hennar (han var far hennar).

Forklaringa til denne samanblandinga er truleg at det også var to andre kvinner med namnet Susanne i denne slekta, og at også dei enda livet sitt på omtrent same måte som den vi les om i segna:

Susanne L. Krabbe

Den eine var Susanne Larsdotter Krabbe, dottera til Lars P. Krabbe, som er nemnd tidlegare. Faktisk enda også ho sine dagar i Skiphamna, i fattige kår. Altså på same måte som tanta si, Susanne Pedersdotter Krabbe.

Susanne L. Stabell

Og den andre som fekk ein syrgjeleg lagnad var Susanne Larsdotter Stabell. Ho var dotter av Susanne Pedersdotter Krabbe og Lars Bastiansen Stabell, som før er nemnde.

Denne Susanne vart gift på Edøya på Smøla. Mannen hennar døydde tidleg, og Susanne sat att med gard og fem små born. Ho gifta seg opp att med ein mann frå Trondheim. Etter dette vart det problem med drifta og økonomien på garden. Susanne fekk problem med å betala for seg. På grunn av dette og andre uregelmenterte tilhøve reiste onkelen hennar, sokneprest Lars P. Krabbe, sak mot henne. Susanne tapte saka, og fekk det enda vanskelegare. Det heile enda med at ho selde Edøygarden, og flytta til ein annan gard på øya, Kyrhaug. Men heller ikkje denne garden makta ho å halda på; ho døydde i armod i byrjinga av det attande århundret.